কুম্ভ মেলা হিন্দু ধৰ্মৰ এক অতি বৃহৎ আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান যিটো প্ৰতি ১২ বছৰৰ মূৰে মূৰে অনুষ্ঠিত হয়। এইবাৰ ২০২৫ চনৰ ১৩ জানুৱাৰীৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা প্ৰয়াগৰাজত মহা কুম্ভ অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে আৰু ২০২৫ চনৰ ২৬ ফেব্ৰুৱাৰীত সমাপ্ত হ’ব। বিশেষকৈ চাৰিটা পবিত্ৰ স্থান – হৰিদ্বাৰ, প্ৰয়াগৰাজ, উজ্জয়িন আৰু নাশিকত এই মেলাৰ আয়োজন কৰা হয়। এই স্থানসমূহক পবিত্ৰ বুলি গণ্য কৰা হয়।
কুম্ভ মেলা কিয় অনুষ্ঠিত কৰা হয়
কুম্ভমেলা উদযাপন হিন্দু ধৰ্মৰ পৌৰাণিক কাহিনীৰ সৈতে জড়িত। পৌৰাণিক কাহিনী অনুসৰি যেতিয়া দেৱতা আৰু অসুৰে সাগৰক মন্থন কৰিছিল তেতিয়া অমৃতৰ এটা পাত্ৰ (কুম্ভ) ওলাইছিল। এই অমৃতক অসুৰৰ পৰা বচাবলৈ দেৱতাসকল পলাই গৈ পলাই থাকোঁতে অমৃতৰ কেইটোপালমান চাৰিটা স্থানত পৰে – হৰিদ্বাৰ, প্ৰয়াগৰাজ, উজ্জয়িন আৰু নাশিকত। সেয়ে এই স্থানসমূহ পবিত্ৰ বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু কালক্ৰমত এই স্থানসমূহত কুম্ভ মেলাৰ আয়োজন আৰম্ভ হয়।
কুম্ভমেলাৰ ধৰ্মীয় আৰু আধ্যাত্মিক তাৎপৰ্য লগতে
কুম্ভমেলাৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে ভক্তসকলক আত্মশুদ্ধিৰ সুযোগ দিয়া। এই মেলাৰ সময়ত গংগা, যমুনা আৰু অদৃশ্য সৰস্বতীৰ সংগমস্থলত গা স্নান কৰিলে পাপ নাশ হোৱাৰ লগতে মোক্ষ প্ৰাপ্তি হয়। কুম্ভ মেলা হৈছে ঋষি, সাধু, গুৰু আৰু ভক্তৰ মিলনৰ এক প্ৰধান কেন্দ্ৰ, য’ত মানুহে ভক্তি, জ্ঞান আৰু সেৱাৰ আদান-প্ৰদান কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰে । এই মেলাক বিশ্বাস আৰু ধ্যান-ধাৰণাৰ বাবেও অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰা হয়।
কিয় ১২ বছৰৰ মূৰে মূৰে কুম্ভ মেলা অনুষ্ঠিত হয়?
জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানৰ পৰিঘটনাৰ ভিত্তিতহে মহাকুম্ভ মেলাৰ আয়োজন কৰা হয়। বৃহস্পতি গ্ৰহ কুম্ভ ৰাশিত প্ৰৱেশ কৰিলে আৰু সূৰ্য্য মকৰ ৰাশিত থাকিলে কুম্ভ মেলা অনুষ্ঠিত হয়। বৃহস্পতিৰ কক্ষপথ সম্পূৰ্ণ হ’বলৈ ১২ বছৰ সময় লাগে, গতিকে ১২ বছৰৰ মূৰে মূৰে এবাৰ কুম্ভ মেলা অনুষ্ঠিত হয়। হিন্দু জ্যোতিষত ১২ টা ৰাশি আছে, আৰু এই ৰাশিত বৃহস্পতি আৰু সূৰ্য্য পৰিলে এই মেলা অনুষ্ঠিত হয়।
পৰৱৰ্তী মহাকুম্ভ কেতিয়া অনুষ্ঠিত হ’ব?
উল্লেখ্য যে,২১৬৯ চনত প্ৰয়াগৰাজত পৰৱৰ্তী মহাকুম্ভ অনুষ্ঠিত হ’ব। ১২ বছৰৰ দীঘলীয়া ব্যৱধানৰ অন্তত মহা কুম্ভৰ আয়োজন কৰা হয়, যাৰ ফলত ইয়াৰ ধৰ্মীয় গুৰুত্ব আৰু অধিক বৃদ্ধি পায়। ইয়াৰ উপৰিও এই সময়ছোৱাত হৰিদ্বাৰ, নাছিক, উজ্জয়িন আৰু প্ৰয়াগৰাজতো কুম্ভ, অৰ্ধ কুম্ভ আৰু পূৰ্ণ কুম্ভ অনুষ্ঠিত হ’ব। আপোনালোকক কওঁ যে পৰৱৰ্তী কুম্ভ ২০২৭ চনত নাচিকত, ২০২৮ চনত উজ্জয়িনত সিমহস্থ মহাকুম্ভ আৰু ২০৩০ চনত প্ৰয়াগৰাজত অৰ্ধ কুম্ভৰ আয়োজন কৰা হ’ব।
নাশিক কুম্ভ মেলাৰ ইতিহাস
নাশিক কুম্ভ মেলাৰ ইতিহাস শতিকা পুৰণি। কোৱা হয় যে যেতিয়া দেৱতা আৰু অসুৰে অমৃতৰ বাবে যুদ্ধ কৰি থাকোতে নাশিক, প্ৰয়াগৰাজ, হৰিদ্বাৰ আৰু উজ্জয়িনত অমৃতৰ কিছু টোপাল পৰে। নাশিকৰ কুম্ভ মেলা গোদাবৰী নদীৰ পাৰত অনুষ্ঠিত হয়। ইয়াক ভাৰতৰ অন্যতম পবিত্ৰ নদী বুলি গণ্য কৰা হয়।
নাশিক কুম্ভ মেলাৰ গুৰুত্ব
নাশিক কুম্ভ মেলাৰ গুৰুত্ব অপৰিসীম। লাখ লাখ মানুহে একত্ৰিত হৈ নিজৰ বিশ্বাসক উদযাপন কৰে। এই সময়তো মানুহে গোদাবৰী নদীত গা ধুই নিজৰ পাপ খণ্ডন কৰে। কোৱা হয় যে নাচিক কুম্ভ মেলাৰ সময়ত নদীত গা ধুলে পাপৰ পৰা মুক্ত হয় আৰু মোক্ষ লাভ হয়।
সাধু আৰু সন্ন্যাসীৰ বাবে মহা কুম্ভৰ গুৰুত্ব
মহা কুম্ভ ঋষি আৰু সন্তসকলৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। শাস্ত্ৰ মতে মহাকুম্ভত স্নান কৰিলে ১০০০ অশ্বমেধ যজ্ঞৰ সমতুল্য গুণ পোৱা যায়। ঋষি-সাধুসকলে এই সময়ত ভগৱানৰ ধ্যান কৰি মহাকুম্ভত স্নান কৰিবলৈ যায় নিজৰ পৰিত্ৰাণৰ বাবে।
মহা কুম্ভৰ শেষ অমৃত স্নান ২০২৫
বসন্ত পঞ্চমীৰ দিনা মহাকুম্ভৰ অন্তিম অমৃত স্নান কৰা হ’ব। বসন্ত পঞ্চমী উৎসৱ দেৱী সৰস্বতীক উৎসৰ্গা কৰা হৈছে। এই দিনটোত গা ধোৱা আৰু দান দিয়াৰ সমান্তৰালকৈ মা শৰ্দাক পূজা কৰাটোও অতি ফলদায়ক বুলি গণ্য কৰা হয়। এইবাৰ বসন্ত পঞ্চমী ২ ফেব্ৰুৱাৰীত আৰু সেইদিনা মহাকুম্ভৰ শেষৰ অমৃত স্নান অনুষ্ঠিত হ’ব।
এইবাৰৰ প্ৰথম অমৃত স্নান ১৪ জানুৱাৰীত হৈছিল, আৰু দ্বিতীয় অমৃত স্নান মৌনি অমৱস্যাৰ দিনা অৰ্থাৎ ২০২৫ চনৰ ২৯ জানুৱাৰীত হ’ব।(সংগ্ৰহিত)